Ekstrakcja zęba jest zawsze decyzją podejmowaną przez stomatologa w ostateczności, kiedy nie można już uratować zęba. Najczęściej dotyczy ona tych zębów, których już nie da się ani wyleczyć, ani odbudować protetycznie, bowiem zniszczeniu uległy ich tkanki twarde. W takim wypadku zwykle konieczne staje się chirurgiczne usuwanie zęba konieczne także wtedy, kiedy mamy do czynienia z zębami obciążonymi pozostałościami torbielowymi (trzeba je wyłyżeczkować podczas zabiegu chirurgicznego) oraz tak zwanymi zębami zatrzymanymi. Chirurgiczne usuwanie zębów realizowane jest w dwu rodzajach procedur, zarówno w trybie chirurgii jednego dnia, jak i w znieczuleniu miejscowym.
Chirurgiczne usunięcie zęba to pełne, całkowite usunięcie zęba z zębodołu. Wskazane jest ono przede wszystkim wtedy, gdy ząb stracił już koronę, jego korzenie tkwią mocno w zębodole, są zakrzywione i zdeformowane lub jest to ząb zatrzymany, a więc taki, którego wzrost nie przebiegł prawidłowo. Zabieg ten to standardowa procedura medyczna przeprowadzana przez chirurga szczękowego.
W zależności od czynników takich jak: rozległość korzeni zęba w zębodole, ich ułożenie, ale także ogólny stan zdrowia pacjenta i tolerancja na ból zabiegowy, zęby usuwa się albo w znieczuleniu miejscowym, albo w znieczuleniu ogólnym. Mimo lęków wielu pacjentów stomatologicznych jest to zabieg rutynowy i przebiega on zwykle bez utrudnień.
Chirurg szczękowy rozpoczyna zabieg od nacięcia dziąsła. Potem separuje się ząb od sąsiednich tkanek miękkich i wyjmuje go z zębodołu specjalistycznymi narzędziami stomatologicznymi. Przeciwwskazaniami do chirurgicznego usuwania zębów są zęby usytuowane w naczyniakach, a przede wszystkim zmiany nowotworowe w organizmie. W pozostałych przypadkach chirurgiczne usuwanie zębów nie jest utrudnione ani wykluczone.
Chirurgiczne usuwanie zębów kończy się oczyszczeniem rany i zszyciem rany przez chirurga szczękowego. Pacjent nie spożywa posiłków oraz nie pije zimnych i gorących napojów przez dobę i musi dbać o izolację rany pozabiegowej od innych czynników zewnętrznych, nawet takich jak zimne powietrze. Zwykle już po kilku dniach ustępuje opuchlizna i bóle, jednak w przypadku jakichkolwiek powikłań, w tym gorączki i dreszczy, należy niezwłocznie zgłosić się do stomatologa i ustalić indywidualne przyczyny objawów, gdyż w niewielu przypadkach może wystąpić konieczność podania dodatkowych leków.